Akut İnmeli Olgularda Acil Müdahaleyi Etkileyen Faktörlerin İrdelenmesi

Özet

Amaç: Akut iskemik inmeli olgular üzerinde son 10 yıldır yapılan araştırmalar sonucunda ilk 3 saatlik süre içerisinde uygulanacak invaziv trombolitik tedavi yöntemleriyle beyin dokusundaki tahribatın büyük ölçüde önlenebildiği gösterilmiştir. Bu çalışmada acil servise getirilen akut inmeli olguların müracaat ve müdahale sürecini etkileyen faktörler araştırılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu ileriye dönük gözlemsel çalışmaya inme ile ilişkili belirtiler ile acil servise başvuran hastalar dahil edildi. İnmenin başlangıç zamanından, hastanın nöroloji yoğun bakıma yatana kadar olan tüm zaman süreçleri değerlendirildi. Bu süreçleri; medikal yardım isteme süresi, nakil süresi, acil servis muayene süresi, konsültasyon süresi ve tomografi çekim süresi oluşturmaktaydı. Olgular toplam müdahale sürelerine göre 3 gruba ayrıldı; grup-I: <120dk, grup-II: 120-300 dk, grup-III: >301dk. Hastaneye başvuru süresi ile şikâyetlerin başlangıcı arasında 6 saatten daha fazla süre bulunan olgular çalışma dışı bırakıldı.
Bulgular: Acil servise başvuran ve inme tanısı alan 229 olgu çalışmaya dâhil edildi. Olguların 90’ı (%39.3) kadın ve yaş ortalaması 71±19 yıldı. Çalışmada akut inmeli olgularda gecikmenin en önemli nedeni; belirtilerin başlaması ile tıbbi yardım isteme arasında geçen sürenin uzun olmasıydı. Bununla birlikte konsültan hekimlerin acil servise gelme sürelerinin de inmeli olgularda müdahale sürecinin uzamasına katkıda bulunan diğer bir önemli süreç olduğu saptandı. Hastaların medikal yardım isteme sürecinin uzamasını etkileyen faktörler ise sırasıyla ileri yaş, düşük sosyokültürel düzeyi, eşlik eden hastalık varlığı, hastanın belirtilerin farkında olmaması (koma ya da bilinç değişikliği olması), inme gelişiminin gece olması (23–06 saatleri arasında başlaması), hastanın önceden inme geçirmiş olması ve düşük inme skoruna sahip olması olarak tespit edildi.
Sonuç: İnmeli olgularda girişim sürecinin hızlandırılması için alınması gereken önlemlerin başında hastaların medikal yardım isteme sürecindeki gecikmenin kısaltılması gelmektedir. Bunun için de özellikle inme için risk faktörü taşıyan hasta grupları ve hasta yakınlarına, inme ile ilgili eğitici kampanyalar düzenlenerek inme belirtileri ve ilk müdahalede yapılması gerekenler hakkında gerekli bilgiler verilmelidir.